【名家】万吉：罪过与罪恶之分

基本上，《可兰经》和《圣训》文本里所宣示的，就是关注和维护6大事项：生命、宗教、传承、心智、财产和尊严。这6大事项称为Maqasid Syariah（伊斯兰教法本旨）。这一切旨在确保人类生活变得美好。

禁止杀害和保持身体健康——这是对生命的维护。叛教及没履行礼拜，将被视为极大罪过，这是对宗教的维护。禁止通奸，则是对传承的维护。禁止喝酒，是对心智的保护。对盗窃犯施刑，是要保护财产。禁止发布虚假指控和诽谤，是维护人类尊严的象征。

然而，令人省思的是，先知在临终时，只叮嘱活著的穆斯林要维护其中三项，即生命、财产和尊严。事实上，先知还吩咐在场者把这指示传给其他不在场的信徒。问题是，为何先知临终时没强调其馀三项（宗教、传承和心智）？

每个穆斯林都必须相信人死后会活在另一个世界。往生以后，人们将对其活著时的所作所为负责。若他们做好事，就会得到好报；如果他们做恶，将受到惩罚。

人类无权定夺

后世里带来的处罚的行为，称为罪过（dosa），就是任何人不履行真主指示，并干了真主所禁止的言行。

罪过的概念，应由上苍通过启示来定夺，无论是在《可兰经》或《圣训》。人类，即使是宗教师和宗教学者，都没有权利定夺哪一种行为是罪过。

因此，穆斯林喝酒是一种罪过。但在赛迪纳奥玛（Saidina Omar）统治期间，他允许非穆斯林喝酒。理由是，这在非穆斯林宗教信仰是允许的。因此，罪恶与罪过是存在差异的。简单来说，饮酒是一种罪过，但不一定是罪恶。

相反，偷窃不仅是一种罪过，还是一种罪恶。因此，穆斯林不允许偷窃。非穆斯林也被禁止偷窃。

区分了罪恶和罪过，我们就可更容易理解为何先知临终时只强调三大事项，这三大事项都涉及罪恶和罪过，而另三项没被先知强调的，只是涉及罪过的事项。

因此，那些不做礼拜、叛教（维护宗教），那些涉及通奸、酗酒，将被视为是一种罪过，但这并不会面对世俗（法律）的处罚，除非这些行为涉及公共空间，让4个奉行正确信仰的男子看见；如果这些行为只在私人空间内进行，它不会受到惩罚。

3项罪恶

基于此，在穆罕默德的时代，从未听说过叛教者或不做礼拜者遭到处罚，除了在阿布峇卡统治时，他曾因叛教者武装叛变，影响公共治安，而杀害叛教者。同样，通奸罪处于一百鞭惩罚，是基于这行为发生在公共场合，并被四个奉行正确信仰的男子，亲眼看到。

在酒的问题上，可从获先知教诲的先知友人，如赛迪纳奥玛、阿都拉玛苏（Abdullah bin Mas'ud）和阿都拉拉曼奥尤（Abdul Rahman bin Auf）的做法印证——他们曾在闭门的户内见到穆斯林饮酒，但他们视而不见。

明显，在维护宗教、传承及心智上，违背之举只是一种罪过，只须让他们向上苍悔改就可，而不须在现实世界里判刑，除非他们在公共场所干下有关行为。

反之，先知临终前强调的三件事，不仅是一种罪过，还危害公共秩序，像杀人（保护生命）、偷窃（保护财产）、诽谤和诬告他人（保护尊严）。

因此，一个人故意杀人（不是误杀或自卫情况下），在《可兰经》里明确说明其刑罚是死刑，除非他得到受害者家属的宽恕。对于盗窃，《可兰经》讲解刑罚是要防范犯罪者重犯（不管是砍手或监禁）。同样，诽谤与诬告上，《可兰经》就指出须鞭笞80下。

总结而言，第一，宗教上的过失，可从两个角度看待，一为只是罪过，二为是罪过也是罪恶。第二，任何只属罪过的过失，如通奸、不做礼拜和喝酒，伊斯兰劝导过失者向上苍忏悔，只要不影响公共的秩序，并不须要施以世俗（法律）的刑罚。第三，任何罪恶，如谋杀、诽谤和偷窃，肯定存在著法律对付的机制。

《罪过与罪恶之分》原文（Antara Dosa Dengan Kejahatan）：

Secara dasar, semua kandungan teks al-Quran dan Hadis menampilkan penjagaan enam perkara: nyawa, agama, keturunan, akal, harta dan maruah. Penjagaan enam perkara ini dikenali sebagai maqasid syariah (Melayu: tujuan tertinggi bagi penurunan syariah). Semua ini bertujuan untuk memastikan kehidupan manusia menjadi baik.

Dilarang membunuh dan menjaga kesihatan yang baik  itu di bawah maksud penjagaan nyawa. Dianggap berdosa besar bagi mereka yang murtad dan tidak menunaikan solat  itu adalah maksud penjagaan agama. Larangan berzina, itu maksud bagi penjagaan keturunan. Dihalang dari mabuk, itu maksud penjagaan akal. Dikenakan hukuman bagi pesalah mencuri, itu maksud penjagaan harta. Dihalang melakukan tuduhan palsu dan fitnah, itu lambang penjagaan maruah manusia.

Pun begitu, menarik untuk difikirkan, iaitu ketika hampir dengan saat kewafatan, tiga perkara sahaja dipesan Nabi Muhammad kepada umat Islam yang hidup untuk dijaga  iaitu nyawa, harta dan maruah. Malahan, Nabi berpesan pula agar mereka yang mendengar pesanan itu menyampaikan kepada kalangan yang tidak hadir.

Persoalannya, mengapa tiga penjagaan yang berbaki (agama, keturunan dan akal) tidak ditekankan oleh Nabi sebelum baginda wafat?

Dosa

Setiap muslim wajib percaya tentang kehidupan selepas mati. Selepas mati, manusia akan dihidupkan dan dipertanggungjawabkan segala amalan mereka semasa hidup dahulu. Andai mereka melakukan kebaikan, mereka akan mendapat balasan nikmat; andai mereka melakukan kejahatan, mereka akan mendapat balasan azab seksa.

Amalan yang memberi implikasi azab seksa di akhirat disebut sebagai dosa, iaitu sesiapa sahaja yang tidak melaksanakan sebarang suruhan Tuhan dan melakukan segala larangan Tuhan.

Konsep dosa, perlu ada ketetapan dari Tuhan menerusi teks wahyu, sama ada al-Quran ataupun Hadis. Manusia setahap ulama dan ilmuwan besar mana sekalipun tidak mempunyai hak untuk menentukan sesuatu amalan itu sebagai berdosa.

Kejahatan

Minum arak bagi muslim adalah satu dosa. Tetapi, pada zaman pemerintahan Saidina Omar, beliau membenarkan non-muslim minum arak. Alasan beliau, ia dibenarkan dalam agama mereka. Dengan ini, dapat difahami bahawa terdapat perbezaan antara dosa dan kejahatan. Bermaksud, minum arak itu adalah dosa, tetapi tidak semestinya ia satu kejahatan.

Berbeza dengan mencuri, ia bukan sekadar berdosa, malah satu kejahatan. Dengan demikian, muslim tidak dibenarkan mencuri. Non-muslim juga turut dihalang dari mencuri.

Tiga perkara dosa

Apabila dapat dibezakan antara dosa dan kejahatan, mungkin ini memudahkan untuk kita fahami bahawa mengapa Nabi saw membataskan tiga perkara dalam pesanan Baginda saw, iaitu, tiga perkara yang dipesan oleh Nabi saw itu melibatkan dosa dan kejahatan, sedangkan tiga perkara yang tidak dalam pesanan Nabi itu sekadar dosa sahaja.

Justeru itu, mereka yang tidak solat dan murtad (jaga agama), mereka yang berzina dan minum arak dianggap sebagai berdosa, tetapi semua ini tidak dikenakan hukuman dunia (undang-undang) kecuali setelah ia dilakukan sehingga melibatkan ruangan awam sehingga dilihat mata kepala oleh empat orang lelaki yang soleh. Andai berlaku dalam ruangan peribadi, ia tidak dikenakan hukuman.

Ekoran daripada itu, pada hayat hidup Nabi Muhammad saw, tidak pernah kedengaran pelaksanaan hukuman kepada orang yang murtad dan tidak menunaikan solat kecuali pada zaman pemerintahan Abu Bakar al-Siddiq  beliau membunuh orang murtad, apabila orang murtad itu sudah melakukan pemberontakan, angkat senjata dan menggugat ketenteraman awam. Demikian juga hukuman zina seratus sebatan, dilaksanakan apabila zina itu berlaku di ruangan awam, sehingga dilihat empat orang lelaki yang soleh, dan dilihat itu dengan mata kepala mereka.

Dalam isu arak pula, terbukti dari amalan sahabat-sahabat yang mendapat didikan Nabi, iaitu Saidina Omar bin al-Khattab, Abdullah bin Masud dan Abdul Rahman bin Auf  bahawa pernah mereka berjumpa dengan muslim minum arak di tempat tertutup, tetapi mereka abaikan.

Dengan ini, jelas bahawa dalam hal penjagaan agama, keturunan dan akal; perlanggarannya adalah dosa yang memadai dengan menyuruh mereka tertaubat kepada Allah, dan tidak perlu dijatuhkan hukuman di dunia kecuali jika mereka melakukan dosa itu di ruangan awam.

Tiga perkara kejahatan

Berbeza dengan tiga perkara yang menjadi pesanan nabi sebelum Baginda saw wafat, amalan tiga perkara ini, bukan sekadar dosa, malahan ia melibatkan kepada kerosakan awam, seperti membunuh (jaga nyawa), mencuri (jaga harta) dan melakukan fitnah dan tuduhan palsu terhadap seseorang manusia (jaga maruah).

Dengan sebab itu, seseorang yang didapati benar-benar membunuh dengan sengaja (bukan tersilap atau terpaksa), terang-terangan al-Quran menyatakan hukumannya adalah bunuh balas kecuali mendapat kemaafan dari kelurga mangsa (Surah al-Baqarah 2 : 178). Bagi kesalahan mencuri, al-Quran menjelaskan hukuman halangan dari pencuri itu mengulangi mencuri (sama ada dengan potong tangan, ataupun penjarakan dia agar dia tidak mengulangi mencuri) (Surah al-Maidah 5 : 38). Begitu juga dengan tuduhan palsu atau fitnah, yang al-Quran nyatakan perlu disebat sebanyak 80 kali sebatan (Surah al-Nur 24 : 4).

Penutup

Dari perbahasan ini, dapat disimpulkan kepada beberapa perkara berikut:

Pertama, kesalahan dalam agama perlu dilihat pada dua kerangka: (a) sekadar dosa, (b) dosa dan kejahatan.

Kedua, sebarang kesalahan berbentuk dosa, seperti berzina, tidak menunaikan solat dan minum arak,  Islam menganjurkan agar pelaku tersebut dinasihatkan dan diminta dia bertaubat kepada Allah. Tidak terdapat sebarang hukuman di dunia (undang-undang) selagi ia tidak mengganggu ketenteraman awam.

Ketiga, kesalahan yang berbentuk kejahatan, ia sudah pasti wujud undang-undang terhadap pelaku yang melakukan kesalahan tersebut, seperti membunuh, memfitnah dan mencuri.